Tràn khí màng phổi là một tình trạng rối loạn hô hấp phổ biến, xảy ra trong nhiều bệnh lý khác nhau và có thể gặp ở bất kỳ tuổi nào. Chụp X quang tràn khí màng phổi là một phương pháp giúp chẩn đoán xác định tình trạng này. Trong bài viết này mời bạn cùng Icare-Plus theo dõi bài viết hình ảnh X Quang Tràn Khí Màng Phổi dưới đây.
Tràn khí màng phổi là gì? Hình Ảnh X Quang Tràn Khí Màng Phổi
Tràn khí màng phổi là tình trạng có không khí lọt vào giữa 2 lá màng phổi, làm xẹp phổi. Không khí có thể đi vào khoang màng phổi theo 1 trong 3 con đường:
- Qua đường thở, phế nang vào màng phổi do nguyên nhân rách lá tạng;
- Qua thành ngực, cơ hoành, trung thất hoặc thực quản ở trường hợp có vết thương xuyên thành ngực;
- Do các vi sinh vật trong khoang màng phổi sản sinh không khí.
Tràn khí màng phổi được phân thành 2 loại:
- Tràn khí màng phổi tự phát: Không phải do nguyên nhân chấn thương hoặc vết thương ngực gây ra;
- Tràn khí màng phổi do chấn thương: Do chấn thương, vết thương hay các thủ thuật như hồi sức tim phổi, chọc và sinh thiết phổi – màng phổi, đặt catheter tĩnh mạch dưới đòn.
Triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân tràn khí màng phổi là khởi phát đột ngột, đau ngực dữ dội, khó thở, ngột ngạt, có thể ho khan. Bệnh nhân có thể bị sốt. Với trường hợp bị tràn khí màng phổi nhiều, người bệnh bị khó thở nặng, có biểu hiện suy hô hấp cấp (tím tái, mạch nhanh, tụt huyết áp, vật vã,…).
Các phương pháp chẩn đoán tràn khí màng phổi gồm: Khám lâm sàng, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính, soi màng phổi,…
Chụp X-quang tràn khí màng phổi có ý nghĩa lớn trong chẩn đoán bệnh
Chụp X-quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường dùng với bệnh nhân tràn khí màng phổi, cho phép xác định mức độ tràn khí, vị trí và những ảnh hưởng đến phổi. Những bệnh nhân tràn khí màng phổi trên ảnh chụp X-quang thấy:
- Phổi bị xẹp.
- Hình ảnh tăng sáng, vùng ngoại vi không có vân phổi.
- Đường viền lá tạng rõ nét.
- Trung thất bị đè đẩy.
Hình ảnh X-quang tràn khí màng phổi có thể khác nhau ở những tư thế chụp. Nếu tràn khí ít hoặc chụp X-quang ở tư thế nằm, nửa nằm nửa ngồi sẽ khó quan sát. Ảnh chụp quan sát tốt nhất khi bệnh nhân ở tư thế ngực thẳng, thở ra tối đa.
Đôi khi, chẩn đoán tràn khí màng phổi bằng chụp X-quang có thể nhầm lẫn với các kén khí lớn. Do đó, cần bác sĩ có nhiều kinh nghiệm phân tích.
Nhiều trường hợp tràn khí màng phổi chưa thể chẩn đoán được bằng ảnh chụp X-quang, bác sĩ cần chỉ định kết hợp với chụp cắt lớp vi tính.
Như vậy, chụp X-quang tràn khí màng phổi là kĩ thuật chẩn đoán nhanh, chính xác và đơn giản. Để đạt hiệu quả chẩn đoán tốt nhất, hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên.
Căn nguyên của tràn khí màng phổi
Tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát xảy ra ở những bệnh nhân không có bệnh phổi, ở nam giới trẻ tuổi, cao, gầy ở độ tuổi thiếu niên và tuổi 20.
Đây được cho là do sự vỡ tự phát của các kén khí hoặc bóng khí dưới màng phổi vùng đỉnh do thuốc lá hoặc di truyền. Bệnh thường xảy ra lúc nghỉ ngơi, mặc dù một số trường hợp xảy ra trong các hoạt động liên quan đến gắng sức hoặc kéo dài. Tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát cũng xảy ra khi lặn và bay ở độ cao lớn.
Tràn khí màng phổi tự phát thứ phát xảy ra ở bệnh nhân bị bệnh phổi. Bệnh thường là kết quả của vỡ của một bóng hoặc kén hoặc ở bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nặng (thể tích thở ra gắng sức trong một giây [FEV1 < 1 L), Nhiễm Pneumocystis jirovecii liên quan đến HIV, xơ nang, hoặc bất kỳ bệnh nhu phổi nền nào (Xem bảng Nguyên nhân tràn khí màng phổi tự phát thứ phát).
Tràn khí màng phổi tự phát thứ phát nghiêm trọng hơn tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát vì bệnh xảy ra ở những bệnh nhân có bệnh phổi làm giảm thể tích dự trữ phổi của họ.
Tràn khí màng phổi liên quan đến kinh nguyệt là một dạng tràn khí màng phổi tự phát hiếm xảy ra trong vòng 48 giờ khi bắt đầu có kinh nguyệt ở phụ nữ tiền mãn kinh và đôi khi ở phụ nữ sau mãn kinh đang dùng estrogen. Nguyên nhân là nội mạc tử cung trong lồng ngực, có thể là do di căn của nội mạc tử cung qua cơ hoành hoặc thuyên tắc qua các tĩnh mạch vùng chậu.
Tràn khí màng phổi sau chấn thương là một biến chứng thường gặp của các vết thương ngực xuyên thấu hoặc các vết thương ngực do vật tầy.
Tràn khí màng phổi sau can thiệp là do các biện pháp can thiệp y khoa, bao gồm sinh thiết xuyên thành, chọc dịch màng phổi, đặt catheter tĩnh mạch trung tâm, thông khí nhân tạo và hồi sức tim phổ.
Triệu chứng và chẩn đoán tràn khí màng phổi
Triệu chứng điển hình của chứng tràn khí màng phổi là chức năng hô hấp bị suy giảm và dấu hiệu toàn thân do thiếu oxy.
- Đau ngực đột ngột
Đây là triệu chứng thường gặp của bệnh nhân tràn khí màng phổi, tuy nhiên không phải tất cả bệnh nhân đều có triệu chứng này. Cơn đau ngực khởi phát đột ngột, mức độ đau tăng lên khi hít thở. Tuy nhiên người bệnh vẫn phải thở gắng sức để đáp ứng nhu cầu oxy thiếu hụt do chức năng phổi suy giảm.
- Khó thở
Tràn khí màng phổi thường khiến 1 bên phổi bị xẹp, chức năng hô hấp suy giảm. Tình trạng khó thở tăng lên theo diễn biến bệnh, nếu không cấp cứu kịp thời có thể khiến bệnh nhân nguy kịch do biến chứng suy hô hấp, xẹp phổi.
- Choáng
Triệu chứng choáng điển hình ở bệnh nhân tràn khí màng phổi bao gồm: Vã mồ hôi, người tái xanh, tụt huyết áp, tinh thần hốt hoảng, tay chân lạnh, mạch đập nhanh và nông,…
Ngoài ra, bệnh nhân có thể có triệu chứng đau nhói vai theo cơn ho. Tuy nhiên không nhiều trường hợp bệnh nhân có triệu chứng này, nếu có thì triệu chứng cũng không kéo dài lâu và không thường nặng lên.
Chẩn đoán tràn khí màng phổi sẽ dựa trên các triệu chứng hô hấp và toàn thân trên, cùng với đó là dấu hiệu cận lâm sàng, thường là chụp X-quang phổi, chụp cắt lớp vi tính, khám thực thể,…
Triệu chứng bệnh đa phần là rầm rộ, dễ nhận biết song ở 1 số bệnh nhân, biểu hiện lâm sàng rất nghèo nàn, dễ gây nhầm lẫn và bỏ sót.
Như vậy bài viết trên đây Icare-Plus đã tổng hợp các thông tin về bệnh tràn màng khí phổi, cũng như hình ảnh X Quang Tràn Khí Màng Phổi. Hi vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn.
